De Kinderen van Hiram: Vrijmetselaars en Vrijmetselarij

Met De kinderen van Hiram, een groot boek over de vrijmetselarij, scoorde de Brugse historicus Andries Van den Abeele vierentwintig jaar geleden met 20.000 verkochte exemplaren een echte bestseller. Van den Abeele is zelf geen vrijmetselaar, maar kreeg zowel binnen als buiten de loges veel lof voor zijn boek.

Hoewel dit boek de geschiedenis van de vrijmetselarij in België tot centraal thema heeft, wordt ook aan ontstaan en ontwikkeling van dit genootschap in andere landen, met name Engeland en Frankrijk aandacht geschonken. Het begin van de vrijmetselarij ligt in Engeland in eerste decennia van de 18de eeuw. Van daaruit verbreidde zij zich naar Frankrijk en vervolgens naar België (midden 18de eeuw). In België werd vooral gerecruteerd uit de gegoede middenklasse (lagere adel en hoge burgerij) en was de vrijmetselarij vooral in de 19de eeuw sterk verbonden aan liberalistische stromingen; ook voor en na de Tweede Wereldoorlog zijn naar verhouding veel socialistische en liberale politici in de loges aan te treffen.

Behandeld worden o.a. de rituelen en inwijdingsceremoniën, de 'geheimen' van dit geheime genootschap, de dagelijkse activiteiten, de verhouding tot de kerken door de jaren heen, de organisatie (de diverse graden, de hiërarchie) en wereldwijde verspreiding, de verschillende soorten loges.

Het boek is vooral bedoeld voor een breed publiek. Bevat een literatuuroverzicht en een personenregister.

(Biblion recensie, Dr. L.G. Jansma.)

Vrijmetselarij: Symbolen, geheimen, betekenis

Compleet en veelomvattend standaardboek over de vrijmetselarij

Kirk MacNulty, al meer dan veertig jaar actief als vrijmetselaar in Engeland en de Verenigde Staten, heeft een prachtig geïllustreerd (300 afbeeldingen tellend) internationaal overzichtswerk geschreven, dat de geschiedenis, de symbolen en de gebruiken van de vrijmetselarij voor leken verklaart.

In zeven hoofdstukken worden bijna volledig alle aspecten en bijzonderheden van de vrijmetselarij over de gehele wereld behandeld. De vele prachtige illustraties in kleur en zwart-wit daarbij werken bijzonder verhelderend en ondersteunend. Het boek behandelt de periode vanaf circa 1600 tot heden; er worden ook vele bekende vrijmetselaars belicht zoals Goethe en Churchill.

De volgende onderwerpen komen aan bod:

• historische en filosofische achtergronden van de broederschap;
• de rijke symbolentaal, afgeleid van werktuigen en gebruiken van het metselaarsambacht;
• inrichting van de loges, de organisatie in graden (leerling, gezel en meester), de opbouw van de tempel, inwijdingsrituelen, ceremoniële kledingstukken en voorwerpen;
• mythevorming en vervolging;
• maatschappelijke en culturele betekenis.

Hiram aan de Schelde: 250 jaar vrijmetselarij te Antwerpen

In dit boek wordt getracht om, voor het eerst, een zo volledig mogelijk overzicht te geven van de ontwikkeling van de Antwerpse vrijmetselarij vanaf haar ontstaan tot heden, zowel in de symbolische als in de hogere graden, zowel voor de irreguliere als de reguliere werkplaatsen en korpsen.

Daarbij heeft de auteur gepoogd om, rekening houdende met de laatste stand van het wetenschappelijk onderzoek, niet allen oog te hebben voor de feitelijke gegevens maar ook voor de socio-culturele context. Hij maakt hierbij gebruik van archiefmateriaal van zowel maçonnieke als profane zijde en biedt voor het eerst een uniek overzicht omtrent het leven binnen en buiten de tempelmuren van de Antwerpse loges.

Het geheel wordt ondersteund met een belangrijk bio-bibliografische luik en met vele nooit eerder gepubliceerde illustraties. Een dergelijke synthese werd nog nooit opgesteld en biedt een panoramisch overzicht over de beoefening van de vrijmetselarij in de provincie Antwerpen (ook Mechelen en Turnhout vallen hieronder) doorheen de verschillende eeuwen.

Dit alles maakt dit boek tot een onmisbare lectuur, niet alleen voor wie geïnteresseerd is in het fenomeen vrijmetselarij maar ook voor iedereen die belangstelling heeft voor de geschiedenis van de Scheldestad.

In het hart van de Loge: Riten, symbolen en inwijdingen

Na de publicatie van zijn bestseller De vrijmetselaars in 1990 werd Piet van Brabant een veelgevraagd causeur. Tijdens zijn talrijke voordrachten kreeg de auteur heel wat vragen voorgeschoteld. Heeft de vrijmetselarij nog zin? Waaruit, bestaat een inwijding en wat is haar betekenis? Hoe verloopt, een bijeenkomst, in de loge? Waarom blijven mannen en vrouwen er gescheiden? Klopt het dat vrijmetselaars, net zoals vroeger de tempeliers, zoveel drinken? Hoe verhoudt de vrijmetselarij zich tot het katholieke geloof? Waarom doen de vrijmetselaars zo geheimzinnig? Hoe zit, een loge in elkaar? Wat betekenen al die symbolen?

Het zijn maar een handvol vragen waar Piet van Brabant mee af te rekenen kreeg. Ze dwongen hem vaak tot nadenken over de zin van zijn vrijmetselaarschap en op al die vragen antwoorden te formuleren. Zo wist hij door te dringen tot 'in het hart, van de loge'.

In dit boek ontsluit hij een sacrale wereld die hij zelf al vallend en opstaand heeft leren kennen. In het hart van de loge. Rituelen, symbolen en inwijdingen is een boek dat dieper ingaat op de inhoudelijke en morele aspecten van het vrijmetselaarschap. Voor oningewijden is het, een grondige inleiding in de wereld van de loge. Voor de lezers van De vrijmetselaars is het een welkome aanvulling.

De Vrijmetselaars: reguliere loges in België

De Vrijmetselarij: De Grote Onbekende - 1717-1967

Met het pontificaat van Johannes XXIII was er een wijziging opgetreden in de houding van sommige delen van het episcopaat, de curie en de theologen van de katholieke kerk tegenover de vrijmetselarij, ook al werden de leerstellingen op geen enkel moment herzien. Toon en praktijk veranderden echter drastisch. Zoals bekend werd deze "opening" onder Johannes-Paulus II  en Benedictus XVI weer dichtgemaakt.

In  deze context publiceerde Michel Dierickx S.J. in 1967 het boek De vrijmetselarij, de grote onbekende, waarin hij voor het Nederlandse taalgebied een opening maakte tegenover de reguliere, Britse, vrijmetselarij in tegenstelling tot de irreguliere, Franse versie.

Eerst gaat de auteur na hoe uit de middeleeuwse gilden van metselaren en steenhouwers de beschouwende of speculatieve vrijmetselaren ontstonden, en vier van deze gilden of loges in 1717 de eerste Grootloge van Londen oprichtten. Terwijl de loges in de Angelsaksische en Germaanse landen en in Nederland trouw bleven aan de oorspronkelijke geest, met een erkenning van God en van de Bijbel en een weren van politieke en godsdienstige twistgesprekken, geraakte de vrijmetselarij in de Romaanse landen en in België verzeild in de politiek en het anti-klerikalisme, gedeeltelijk wegens de scherpe veroordelingen van de Kerk sinds 1738.

In het tweede deel van het boek wijdt de auteur zijn volle aandacht aan de symbolen en ritualen en aan de levensbeschouwing van de vrijmetselarij, die geen godsdienst maar wel een ethisch stelsel is, gericht op de vervolmaking van de mens en de verstandhouding tussen de volkeren.

In het licht van de uitspraken van Vaticanum II onderzoekt de auteur dan in hoever de Kerk haar houding tegenover de "regelmatige" vrijmetselarij kan wijzigen.