Historiek

Telkens wanneer er een nieuwe loge wordt opgericht, ontrolt zich ongeveer hetzelfde scenario. Enkele broeders van een bepaalde loge vatten het plan op om een nieuwe werkplaats op te richten. Redenen daartoe kunnen van allerlei aard zijn: bijv.de eigen loge wordt te groot en vraagt om een ‘spin-off’; of men wil er een op een locatie waar er nog geen is; of men wil in een nieuwe ritus kunnen arbeiden die nog niet aanwezig is; enz. Vervolgens bekijken ze de haalbaarheid van hun project en bij een positief antwoord gaan ze dan op zoek naar enkele andere broeders uit enkele andere loges die mogelijks geïnteresseerd zijn om aan de nieuwe stichting mee te werken. Wanneer die gevonden zijn wordt wat men noemt een ‘broederkring’ gevormd en gaat men concreet aan de slag om de plannen uit te werken. Er wordt afgesproken hoe men het werk gaat verdelen en wie wat voor zijn rekening gaat nemen. En zo is het ook met onze loge De Zon verlopen.

De conceptie van de idee om in Antwerpen een nieuwe jonge loge op te richten, aldus een broeder historicus van de Antwerpse vrijmetselarij, ontstond hoogstwaarschijnlijk in de ‘vochtige kamer’ van de loge Les Disciples de Salomon nr. 2 in O :.Leuven, waar enkele broeders tot de slotsom waren gekomen dat het toch niet kon zijn dat er in een grote kosmopolitische stad als Antwerpen geen enkele onder de RGLB ressorterende loge was, die werkte volgens de in Leuven zo geliefde ambachtelijke werkwijze van de Aloude en Aangenomen Schotse Ritus (AASR).

Geen AASR in Antwerpen! Daar moest iets aan gedaan worden! En zo geschiedde. Een stevige groep broeders uit Les Disciples de Salomon trok naar Antwerpen, waar zij hun plannen voor een nieuwe werkplaats aan een aantal broeders uit zowel loge De Eendraght als loge De Oude Plichten voorlegden.

Daar vonden zij bij een aantal broeders een gretig gehoor voor hun bouwplannen, waarvan de contouren werden besproken in een of andere pizzeria vlak in de buurt van de Antwerpse kathedraal! Wie de beeldengroep van kunstenaar Jef Lambeau aan de voet van de rechter toren van deze kathedraal  kent, beseft hoe symbolisch geladen die locatie toen wel was! Daar was het dat de basis werd gelegd voor de verdere onderlinge samenwerking tussen de verschillende broeders van de diverse werkplaatsen en dat een werkschema met het oog op de nieuw op te richten maçonnieke ‘bouwloods’ (lodge) werd afgesproken.

Op verschillende informele vergaderingen werden de taken verdeeld en de hele praktische organisatie in de steigers gezet. Er zou dus gewerkt worden in de AASR en er zou vergaderd worden in het Antwerpse. En meteen werd gekeken in de richting van het gebouw ‘Het Landhuis’ genaamd, zijnde het voormalige gemeentehuis van Lillo, gelegen aan het Havenpleintje recht tegenover het kerkje aldaar. Dat gebouw, dat door één van onze broeders en medestichter van onze loge in 1993 prachtig werd gerestaureerd en reeds als vergaderplaats diende voor De Eendraght, werd nu ook ter beschikking gesteld van de nieuwe jonge werkplaats.

Hiermee deed zich een op zijn minst wonderbaarlijke en verbazingwekkende situatie voor, die men als betrokken observator nauwelijks voor mogelijk houdt: twee loges, waarvan de Lichten in het verre verleden van ongeveer midden de 18de eeuw reeds lang waren gedoofd, ziet men als een feniks uit hun as verrijzen en opnieuw tot leven komen uitgerekend op de plaats waar het ooit begon.

In 1763 werd de loge De Eendraght opgericht in Lillo, die heropgericht werd in 1985 en na enige omzwervingen in 1994 haar originele stek terugvond in Lillo! Uit het notulenboekje van deze loge werkende te Lillo/Hulst blijkt dat op woensdag 6 maart 1765 te Hulst drie ‘duisterlingen’ (profanen!) werden ingewijd waaronder een zekere Adriaan van Doorn Geene. We weten dat deze Adr.Van Doorn Geene in 1768 woonachtig was te Vlissingen en waarschijnlijk bezig daar een praktijk als procureur en notaris op te bouwen. Uit zijn briefwisseling weten we dat hij daar verscheidene broeders-meesters leerde kennen en dat hij het was die het initiatief nam om aldaar een nieuwe loge op te richten, ‘waarvoor wij tot naam en zinnebeeldt De Zon hebben verkoren’. Deze loge De Zon kreeg haar Engelse constitutiebrief op 3 februari 1769 onder de benaming ‘Sun Lodge nr.436 at Flushing’ (aldus Gould in zijn History of Freemasonry). Het is niet zeker of deze loge ook ooit door de Hollandse Grootloge erkend is geworden. En was broeder Van Doorn Geene dus de oprichter en stuwende kracht indertijd van deze loge De Zon, dan is ongetwijfeld ook hij het geweest die zich bij het doven van de Lichten van deze werkplaats over alle maçonnieke bescheiden heeft ontfermd. Het is dan ook niet verwonderlijk dat, toen broeder Van Doorn Geene op 21 december 1792 in datzelfde Vlissingen de loge ‘L’Astre de l’Orient’ oprichtte, hij als logezegel exact dezelfde afbeelding gebruikte als die van loge De Zon.

Hoe dan ook, op zaterdag 12 april 1997 herrijst de A:.L:.De Zon aan het maçonnieke firmament in Antwerpen en vindt alhier in het nieuwe gebouw van de reguliere werkplaatsen van de RGLB de ‘consecratie van het nieuwe tableau’ van de Loge De Zon nr.34 O:.Lillo plaats, tableau dat gecreëerd werd door een mede-broeder kunstenaar en aan onze loge werd geschonken door één van onze peterloges, nl. De Eendraght. Samen met de broeders van onze andere peterloge Les Disciples de Salomon zullen zij tevens de hele maçonnieke uitrusting van de nieuwe werkplaats verzamelen. De kleur van de loge zou oud-goud zijn (cfr.de ‘gouden stralen’ van de zon!) en dus ook de kleur van logejuweel en kraagbanden.

Op 5 november 1997 werd de eerste profaan ingewijd en was het nieuwe leven van deze jonge loge voorgoed begonnen. Al haar bijeenkomsten vonden plaats zoals reeds vermeld in ‘Het Landhuis’ te Lillo. Geleidelijk aan dienden zich nog enkele kandidaten aan voor inwijding en affiliatie en zo groeide De Zon uit tot een gezellige, niet al te grote, degelijk werkende loge. Een aantal stichtende leden keerden na verloop van enkele jaren terug naar hun moederloge, terwijl ondertussen beetje bij beetje nieuwe leden toetraden en de kerngroep op deze wijze vernieuwd en aangevuld werd.

In 2004 zal de jonge werkplaats zich uiteindelijk samen met de andere reguliere werkplaatsen in het nieuwe gebouw van de RGLB in Antwerpen vestigen. Daar werken alle reguliere broeders samen ijverig en krachtdadig verder aan de bouw van hun MAS (Maçonnerie Aan de Schelde).

Image © Vincent van E. 2015

Het monument van de Torenbouwer